Η πρόσφατη εκλογική επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ και η ανάδειξή του σε δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα είναι μία εξέλιξη με βαρύνουσα σημασία για το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Η ανάθεση διερευνητικής εντολής στον Αλέξη Τσίπρα για τον σχηματισμό κυβέρνησης σημαίνει ουσιαστικά ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξελίσσεται από κόμμα της ήσσονος αντιπολίτευσης σε δυνητικό κυβερνητικό εταίρο.
Μπορεί η οικονομική κρίση να έχει επισκιάσει τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, αλλά η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί πολύπλοκα ζητήματα διεθνούς επικαιρότητας. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να εξεταστούν με μεγαλύτερη προσοχή οι θέσεις του κόμματος για την εξωτερική πολιτική. Ο ΣΥΡΙΖΑ εναντιώθηκε σε όλες τις στρατιωτικές επεμβάσεις της Δύσης που έγιναν τα τελευταία χρόνια, ακόμα και στην περίπτωση της Λιβύης, όπου υπήρχε σχετικό ψήφισμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Το κόμμα της Ριζοσπαστικής Αριστεράς θεωρεί επίσης ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική «είναι συνένοχη για τον πόλεμο στο Αφγανιστάν»
αφού η ελληνική ειρηνευτική δύναμη, η οποία στελεχώνεται κατά κύριο λόγο από μηχανικούς και ιατρικό προσωπικό, συμμετέχει σε μια αποστολή που «συνιστά επέμβαση του ιμπεριαλισμού σε ξένα εδάφη» (βλ. Εκλογικό Πρόγραμμα).
Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για τη διπλωματική διελκυστίνδα μεταξύ Ιράν και Δύσης,
υιοθετώντας φιλοϊρανική στάση· τόσο ο προηγούμενος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και ο σημερινός, είναι τακτικοί συνομιλητές της ιρανικής πρεσβείας στην Αθήνα (εφ. «Το Βήμα», 15/1/2009, εφ. «Ημερησία», 8/10/2010). Ωστόσο, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει έως τώρα σχολιάσει την πρόσφατη απόφαση της Τεχεράνης να διακόψει την εξαγωγή πετρελαίου προς τα ελληνικά διυλιστήρια.
Αξιοσημείωτη είναι και η θέση του ΣΥΡΙΖΑ όσον αφορά την ελληνοϊσραηλινή συνεργασία. Το κόμμα έχει ασκήσει
δριμεία κριτική στις κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμου για τη σύναψη της «ιδιαίτερα επικίνδυνης στρατιωτικής συμμαχίας με το επεκτατικό Ισραήλ» (βλ. Εκλογικό Πρόγραμμα), αδυνατώντας προφανώς να κατανοήσει τα γεωπολιτικά οφέλη που προκύπτουν από τη σύμπλευση των ελληνικών και ισραηλινών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η καλή σχέση που έχουν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η κ. Σοφία Σακοράφα, με την ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς.
Επιπρόσθετα, η
Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, μία από τις πολλές συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, έχει μεμφθεί την αριστερή κυπριακή κυβέρνηση Χριστόφια για τη συνεργασία της με το Τελ Αβίβ
διότι «θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης προς την Τουρκία για επιβολή ελληνοκυπριακών θέσεων» στο Κυπριακό (Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, 25/4/2012).
Πάνω απ’ όλα, το πιο ενδιαφέρον, ίσως, στοιχείο της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για την εξωτερική πολιτική είναι
το αίτημα για άμεση αποχώρηση της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και τις στρατιωτικές αποστολές της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα Βαλκάνια και αλλού (βλ. Εκλογικό Πρόγραμμα).
Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος τις δραματικές συνέπειες που θα έχει μια τέτοια απόφαση για τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές και περιφερειακό σύστημα·
η χώρα θα απομονωθεί από τους συμμάχους της την ώρα που η Τουρκία ακολουθεί μία αναθεωρητική πολιτική στο Αιγαίο και την Κύπρο και η ελληνική ισχύς μειώνεται δραματικά.
Αν και επίσημα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν θέτει θέμα αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση,
ορισμένες συνιστώσες, όπως η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας, που εξέλεξε πρόσφατα τρεις βουλευτές, μιλούν ξεκάθαρα για
«μία άλλη Ελλάδα σε μία άλλη Ευρώπη, δηλαδή σε μία Ευρώπη χωρίς Ευρωπαϊκή Ενωση» (ΚΟΕ, 7/11/2011).
Η αμφιθυμία του ΣΥΡΙΖΑ για την Ευρωπαϊκή Ενωση, εξάλλου, επιβεβαιώνεται και από
τις ευρωσκεπτικιστικές δηλώσεις στις οποίες έχουν προβεί κατά καιρούς τα υψηλόβαθμα στελέχη του.
Συμπερασματικά, η προτεινόμενη εξωτερική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ βασίζεται στο ιδεολόγημα του αριστερού απομονωτισμού. Πίσω από το φιλοευρωπαϊκό προσωπείο
κρύβονται βαθιά αντιδυτικές και αντιευρωπαϊκές απόψεις που θέτουν σε κίνδυνο τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ.
Μάνος Καραγιάννης, επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
