Δρομολογείται η κατασκευή εννέα μονάδων επεξεργασίας δύο εκατ. τόνων ετησίως
Της Εφης Χατζηιωαννιδου
Με φόντο τα όσα συνέβησαν στο Γραμματικό την περασμένη εβδομάδα και με δεδομένη την καχυποψία των τοπικών κοινωνιών, όχι τόσο για τις καινοτόμες λύσεις όσο κυρίως για το πώς αυτές θα εφαρμοστούν στη χώρα μας, αλλάζει -με καθυστέρηση ετών- ο τρόπος διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι εξοργισμένοι πολίτες, τα ΜΑΤ, οι συμπλοκές, η βροχή μηνύσεων, συνθέτουν τη δυσώδη εικόνα ενός άλυτου προβλήματος. Ενός προβλήματος που εξαντλείται και χαρτογραφείται σήμερα σε 50 οργανωμένους χώρους ταφής απορριμμάτων και 400 παράνομους, σε ελάχιστα εργοστάσια διαλογής, που καταφέρνουν να επεξεργαστούν μόλις 400.000 τόνους σκουπιδιών από τους 5.000.000 τόνους που παράγουμε κάθε χρόνο. Αυτή η εικόνα διαχείρισης, όπως φαίνεται, ένδέχεται να ανατραπεί, καθώς η πολιτεία μεθοδεύει τη δημιουργία εργοστασίων σύγχρονης επεξεργασίας απορριμμάτων. Γεγονός που σηματοδοτεί το άνοιγμα μιας νέας αγοράς, με νέους «παίχτες» και νέους κανόνες. Τα χρήματα που θα δοθούν είναι ήδη πολλά. Μόνο από το ΕΣΠΑ προγραμματίζονται 300 εκατ. ευρώ, ενώ με γενναία κρατική προίκα θα υλοποιηθούν αντίστοιχες μονάδες μέσω των ΣΔΙΤ.
Το βέβαιο είναι ότι οι μονάδες αυτές θα δώσουν ουσιαστική λύση στη μείωση του όγκου των απορριμμάτων. Ομως δεν θα πρέπει ποτέ να μετατραπούν σε άλλοθι για την απαξίωση της ανακύκλωσης.
Η σημερινή εικόνα
Η κατάσταση που αποτυπώνεται μέχρι σήμερα στη διαχείριση των απορριμμάτων μας εξαντλείται:
- Σε 50 Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).
- Σε 400 Χώρους Ανεξέλεκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ).
- Σε δύο εργοστάσια μηχανικής ανακύκλωσης, ένα στην Αθήνα και το άλλο στην Θεσσαλονίκη, όπου καταλήγουν για επεξεργασία και διαχωρισμό τα σκουπίδια από τους κοινούς κάδους.
- Σε 7 - 8 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών στα οποία καταλήγουν τα απορρίμματα των μπλε κάδων, τα οποία βρίσκονται στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, την Ελευσίνα κ.α.
Εδώ ακριβώς τελειώνει και όλη η διαθέσιμη τεχνολογία. Με αυτά τα μέσα επιχειρούμε να διαχειριστούμε τους 5 εκατ. τόνους απορριμμάτων που παράγουμε ετησίως. Και επειδή ο κίνδυνος είναι πλέον ορατός να αρχίσουν να πέφτουν οι ευρωπαϊκές «καμπάνες» και για την ποιότητα των απορριμμάτων που θάβουμε (όχι μόνο για τους εν λειτουργία ΧΑΔΑ), η συζήτηση για νέες τεχνολογίες ανοίγει και μαζί με αυτήν ανοίγει και η αγορά.
Ετσι, σε δεκάδες σημεία της χώρας δρομολογείται η κατασκευή και λειτουργία εργοστασίων επεξεργασίας είτε με τη μέθοδο της κομποστοποίησης, είτε με θερμική επεξεργασία, είτε με τεχνική επεξεργασία. Αλλα από αυτά θα κατασκευαστούν με ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) και άλλα θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ 2007 - 2013.
Οι ΣΔΙΤ
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών έχει εντάξει στα ΣΔΙΤ:
- Μία μονάδα επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας (εντός των ορίων του Δήμου Κοζάνης), δυναμικότητας 120.000 τόνων ετησίως, συνολικής δαπάνης 45 - 50 εκατ. ευρώ. Το έργο θα δημοπρατηθεί με μελέτη - κατασκευή και ο ανάδοχος θα αναλάβει τη λειτουργία της για 25 χρόνια. Η τεχνολογία που θα εφαρμοστεί δεν έχει ακόμη διασαφηνιστεί. Σύμφωνα με τους όρους της προκήρυξης, ανάδοχος θα αναδειχθεί η εταιρεία που θα επιτύχει τους ευρωπαϊκούς στόχους (για τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων και την αξιοποίησή τους) με το μικρότερο δυνατό κόστος.
- Μονάδα επεξεργασίας στερεών αποβλήτων στη ΒΔ Θεσσαλονίκη δυναμικότητας 350.000 τόνων ετησίως, συνολικού κόστους 100 και πλέον εκατομμυρίων ευρώ. Και σε αυτήν την περίπτωση δεν αναφέρεται η τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί, καθώς ανάδοχος θα αναδειχθεί η εταιρεία που θα επιτύχει τους ευρωπαϊκούς στόχους με το μικρότερο κόστος.
Και τα δύο έργα (που θα επιδοτηθούν σε μεγάλο ποσοστό από τον κρατικό προϋπολογισμό) αναμένεται να προσελκύσουν το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτών (εγχώριων και ξένων) αφού εκτός των άλλων θα τους παραχωρηθεί και η εκμετάλλευση των εγκαταστάσεων για μία 25ετία.
Εντάξεις στο ΕΣΠΑ
Αν και δεν έχει καταστεί σαφές ακόμη τι ακριβώς θα συμβεί με τα 300 εκατομμύρια ευρώ που προβλέπεται να δαπανηθούν από το ΕΣΠΑ σε έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εν τούτοις από την κινητικότητα της αγοράς, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες της «Κ», στο στάδιο της ωρίμανσης βρίσκονται τα εξής έργα:
- Μία μονάδα συνδυασμένης επεξεργασίας στη ΝΑ Θεσαλονίκη όπου εξετάζεται η εφαρμογή των μεθόδων της καύσης, της ξήρανσης, της αναερόβιας επεξεργασίας κ.λπ. Η μονάδα θα έχει τη δυνατότητα διαχείρισης 400.000 τόνων ετησίως και θα κατασκευαστεί πριν από τον ΧΥΤΑ που προγραμματίζεται στην περιοχή (δηλαδή πρώτα θα κατασκευαστεί η μονάδα και μετά η υποδομή του ΧΥΤΑ) και αναμένεται να κοστίσει περίπου 130 εκατ. ευρώ.
- Μονάδα μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας (με κομποστοποίηση και ανακύκλωση) στην Πάτρα, όπου ο υπάρχων ΧΥΤΑ βρίσκεται στα όρια εξάντλησής του. Η μονάδα θα έχει δυναμικότητα 150.000 τόνων ετησίως, θα κοστίσει περίπου 60 εκατ. ευρώ και θα κατασκευαστεί κοντά στον καινούργιο ΧΥΤΑ του Δήμου της Ωλενίας.
- Στη Ρόδο πρόκειται να κατασκευαστεί μονάδα αποτέφρωσης δυναμικότητας 100.000 τόνων ετησίως.
- Στην Αθήνα προβλέπεται η κατασκευή τριών μονάδων. Η μία στη Φυλή, δυναμικότητας 500.000 τόνων ετησίως (που θα βασίζεται σε βιολογική επεξεργασία και παραγωγή καυσίμου) και άλλες δύο σε Κερατέα και Γραμματικό, δυναμικότητας 175.000 τόνων ετησίως αντίστοιχα, που θα βασίζονται στην ανακύκλωση και την κομποστοποίηση. Ο στόχος είναι να κατασκευαστούν πρώτα οι ΧΥΤΑ και μετά τα εργοστάσια. Η δαπάνη και των τριών εργοστασίων αναμένεται να φτάσει τα 300 - 450 εκατ. ευρώ.
Ιδιωτική πρωτοβουλία
Με ίδια κεφάλαια, χωρίς την κρατική συνδρομή, αναμένεται να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν:
- Μία μονάδα ξήρανσης και αναερόβιας επεξεργασίας απορριμμάτων με πρωτοεμφανιζόμενη στην Ευρώπη τεχνολογία, στην Ημαθία. Η σύμβαση του έργου υπεγράφη μεταξύ της αναδόχου εταιρείας και του τοπικού φορέα διαχείρισης και η εταιρεία, εκτός από την κατασκευή, η οποία αναμένεται να διερκέσει 1,5 χρόνο, θα αναλάβει και τη λειτουργία της μονάδας για 20 χρόνια.
- Στη Θήβα οι ιδιώτες αναζητούν να επενδύσουν σε εργοστάσια ενεργειακής αξιοποίησης των δευτερογενών καυσίμων από τα απόβλητα (RDF και SRF).
Είκοσι χρόνια σχέδια και αντιδράσεις
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 στην Αττική αρχίζει η αναζήτηση νέου χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Η χωματερή των Ανω Λιοσίων έχει πλέον κορεσθεί. Ο γιγαντισμός της πρωτεύουσας οδηγεί σε έκρηξη της ποσότητας των απορριμμάτων. Οι υποδομές δοκιμάζουν τα όρια της αντοχής τους. Τότε διάφορες θέσεις υποδεικνύονται. Οι περισσότερες εντός της Αττικής. Οταν όμως υποδεικνύεται το Γραμματικό ως πιθανός τόπος υποδοχής και ταφής απορριμμάτων (σε έρευνα - μελέτη, το 1994) κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι κάποια ημέρα αυτό θα υλοποιηθεί.
Η περιοχή Μαύρο Βουνό είναι καταπράσινη, σχεδόν παρθένα, και το δάσος που μεσολαβεί μέχρι το μικρό οροπέδιο είναι ανέγγιχτο. Οι κάτοικοι, κτηνοτρόφοι και γεωργοί στη μεγάλη τους πλειοψηφία μεσαίων και χαμηλών εισοδημάτων, αρχίζουν από τη πρώτη στιγμή να αντιστέκονται στα σχέδια. Η ζωή τους ανατρέπεται. Ξέρουν ότι πολύ γρήγορα οι περιουσίες τους θα χάσουν την αξία τους, οι δραστηριότητές τους θα συρρικνωθούν και η ποιότητα της ζωής τους θα υποβαθμιστεί.
Ο περιφερειακός σχεδιασμός του 2001 δεν αφήνει κανένα περιθώριο για αυταπάτες. Η υπόδειξη της συγκεκριμένης θέσης είναι σαφής και απόλυτη. Το Γραμματικό είναι η δεύτερη μετά την Κερατέα θέση χωροθέτησης ΟΕΔΑ (Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων) στην Αν. Αττική. Η υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Βάσω Παπανδρέου προχωράει στην ψήφιση νόμου. Τo 2003 -υπό την πίεση των Ολυμπιακών Αγώνων- ο νόμος που χωροθετεί τους τρεις ΟΕΔΑ σε Φυλή, Γραμματικό και Κερατέα είναι πλέον γεγονός. Το 2004, η νέα κυβέρνηση δεσμεύεται από την Ε.Ε. ότι θα εφαρμόσει τον νόμο.
Συνεχείς προσφυγές
Ομως, όλο αυτό το διάστημα οι κάτοικοι δεν μένουν με δεμένα χέρια. Στο Γραμματικό αλλά και την Κερατέα, όπως και σε πολλές μικρές πόλεις, η στάση των υποψήφιων αιρετών απέναντι στους υπό κατασκευή ΧΥΤΑ δίνει και το «εισιτήριο» για τους δημοτικούς θώκους. Ετσι, από το 2003 μέχρι και το 2008 οι προσφυγές κατά της χωροθέτησης είναι πολλές. Οι υποθέσεις όμως αυτές δεν εκδικάζονται. Αργούν.
Τον Μάιο του 2005 δημοπρατούνται τα έργα και τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου ολοκληρώνονται οι διαδικασίες υποβολής προσφορών. Το 2007 αναδεικνύονται οι ανάδοχοι των έργων Γραμματικού, Κερατέας και Φυλής.
Την ίδια χρονιά το ΣτΕ εξέδωσε διαδοχικά απορριπτικές αποφάσεις για τις προσφυγές που αφορούσαν και τις τρεις περιοχές. Στη Φυλή τα έργα άρχισαν και, όπως ανακοινώνεται, τελειώνει και η κατασκευή του δεύτερου κυττάρου. Στην Κερατέα και το Γραμματικό η αντίθεση στα έργα είναι δεδομένη.
Να σημειωθεί πάντως ότι σύμφωνα με τον περιφερειακό σχεδιασμό, τόσο στην Κερατέα όσο και το Γραμματικό προβλέπεται εκτός από τη δημιουργία ΧΥΤΑ, η κατασκευή μονάδας κομποστοποίησης δυναμικότητας 175.000 τόνων ετησίως και ένα Κέντρο Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών δυναμικότητας 72.500 τόνων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου