(κλικάρετε την εικόνα)Διέξοδος οι εναλλακτικές καλλιέργειας
Της Σοφίας Χριστοφορίδου
Αγροτική οικονομία δεν είναι μόνο τα καπνά και τα βαμβάκια. Είναι τα ρόδια και τα ρόδα, η στέβια και ο κρόκος, τα σκόρδα και η λεβάντα. Πρόκειται για πειραματικές καλλιέργειες ή καλλιέργειες μικρής κλίμακας, που μπορεί να αποτελέσουν διεξόδους για τους έλληνες αγρότες.
Στην Κοζάνη δημιουργούν ροδώνες δίπλα στα φουγάρα της ΔΕΗ για την παραγωγή του πανάκριβου ροδέλαιου και κτήματα με αγριοαγκινάρες, που θα αντικαταστήσουν το λιγνίτη στην παραγωγή ρεύματος. Στον Έβρο καλλιεργούν ηλίανθους για το τηγάνι αλλά και για βενζίνη, ενώ τα σκόρδα της περιοχής γίνονται ανάρπαστα στο εξωτερικό. Στη Θεσσαλονίκη καλλιεργήθηκε σε πιλοτική βάση το φυτό κενάφ, από το οποίο μπορεί να παραχθούν ποικίλα προϊόντα, από χαρτί και ύφασμα μέχρι μονωτικά υλικά και καλλυντικά, ενώ στη Νιγρίτα Σερρών παράγουν σπιρουλίνα, την τροφή των αστροναυτών. Η στέβια μπορεί να αντικαταστήσει τα τεύτλα, η ελαιοκράμβη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας και τα ρόδια να αποτελέσουν μια καλή εναλλακτική λύση αντί της καπνοκαλλιέργειας.
Τα αρωματικά και ανθοκομικά φυτά, καθώς και τα κηπευτικά είναι ιδανικά για μικρές εκμεταλλεύσεις, ενώ στις μεγάλες εκτάσεις, όπου καλλιεργούνταν καπνός και βαμβάκι, οι αγρότες θα πρέπει να εξετάσουν την εναλλακτική λύση της καλλιέργειας ενεργειακών φυτών, όπως λένε οι ειδικοί. Οι τελευταίοι διατυπώνουν πάντως και επιφυλάξεις, σημειώνοντας ότι, για να εφαρμοστεί μια πετυχημένη πειραματική καλλιέργεια σε μεγάλη έκταση, θα πρέπει να συνυπολογιστούν παράγοντες όπως η απόδοση της καλλιέργειας σε διάφορες κατηγορίες εδαφών, η δυνατότητα μεταποίησης και οι τιμές πώλησης του προϊόντος. Αυτό που χρειάζεται είναι να εντατικοποιηθεί η έρευνα και η ενημέρωση των αγροτών, γιατί σε μία τετραετία έρχεται το 2013, χρονιά που θα αλλάξουν τα πάντα στο πεδίο των επιδοτήσεων από την Κοινή Αγροτική Πολιτική.
ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ
Έκταση 100 στρεμμάτων στο βόρειο Έβρο καλύπτεται από ηλιοτρόπια. Εκτός από υπέροχη εικόνα οι ηλίανθοι είναι και αποδοτική καλλιέργεια, αφού το λάδι τους χρησιμοποιείται ως τρόφιμο αλλά και για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Το 80% της παγκόσμιας παραγωγής ηλίανθου παράγεται στην Ευρώπη - μόνο στην Ισπανία καλλιεργούνται 6 εκατ. στρέμματα, ενώ στη γειτονική Τουρκία 5 εκατ. στρέμματα. Τα νούμερα δείχνουν τις προοπτικές που μπορεί να έχει η καλλιέργεια και στην Ελλάδα, καθώς πρόκειται για μία από τις δημοφιλείς εναλλακτικές καλλιέργειες, λόγω της προσαρμογής της καλλιέργειας σε ξηροθερμικές συνθήκες, είναι χαμηλού ρίσκου και καλής απόδοσης, με τάση αύξησης της ζήτησης λόγω της τεράστιας ζήτησης του λαδιού για βρώση και βιοκαύσιμα. Σήμερα το 60% της συνολικής παραγωγής της χώρας μας βρίσκεται στον νομό Έβρου.
ΡΕΥΜΑ ΑΠΟ… ΑΓΡΙΟΑΓΚΙΝΑΡΕΣ
Λιγνίτη με αγριοαγκινάρες θα καίει η ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πετυχαίνοντας με έναν σπάρο δυο τρυγόνια: Λιγότεροι αέριοι ρύποι στο περιβάλλον, χαμηλότερο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Από την πλευρά τους οι αγρότες θα επιδοτηθούν πλήρως για τις δαπάνες εγκατάστασης και καλλιέργειας για δύο χρόνια, ενώ έχουν εξασφαλίσει τιμή 51 ευρώ τον τόνο για την ξηρή μάζα αγριοαγκινάρας που θα πωλούν στη ΔΕΗ. Το πρωτοποριακό για την Ελλάδα πιλοτικό πρόγραμμα καλλιέργειας της αγριαγκινάρας χρηματοδοτείται με 860.000 ευρώ από τον Τοπικό Πόρο Ανάπτυξης και αφορά έκταση 4.000 στρεμμάτων. Συνολικά 39 καλλιεργητές από τις “λιγνιτικές περιοχές” της Κοζάνης έχουν προχωρήσει στην παραγωγή της αγριαγκινάρας, ενώ υπογράφηκαν και 36 νέες συμβάσεις με καλλιεργητές που εκδήλωσαν ενδιαφέρον κατά τη δεύτερη προκήρυξη του προγράμματος.
ΤΡΟΥΦΑ, ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΔΙΑΜΑΝΤΙ
Η τρούφα ονομάζεται και “μαύρο διαμάντι”, εξαιτίας της τιμής της: Μπορεί να φτάσει και τα 1.000 ευρώ το κιλό ή ακόμη περισσότερο, αν πωληθεί σε εστιατόρια στις ΗΠΑ ή στη Σαουδική Αραβία. Είναι ένα σπάνιο είδος υπόγειου μανιταριού, που αναπτύσσεται στις ρίζες κάποιων ειδών δένδρων ή θάμνων. Σήμερα γάλλοι και ισπανοί αγρότες, αλλά και οι γείτονες στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία εμβολιάζουν τα ελαιόδεντρά τους με το μυκήλιο της τρούφας και συγκομίζουν όχι μόνο από τα κλαδιά αλλά και κάτω από το χώμα. Στην Ελλάδα καλλιέργειες τρούφας υπάρχουν στην Κοζάνη, στα Γρεβενά και στο Χολομώντα Χαλκιδικής, Η καλλιέργεια τρούφας είναι μια αγροτική δραστηριότητα με μεγάλες αποδόσεις, λίγη χειρωνακτική εργασία και μεγάλο κέρδος, και αποτελεί μια εξαιρετική πρόταση για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών.
ΚΡΟΚΟΣ Ο ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ
Ο κρόκος, το επονομαζόμενο “χρυσάφι της ελληνικής γης”, είναι ένα από τα ακριβότερα καρυκεύματα στον κόσμο. Εκτός από ελάχιστη ποσότητα που παράγονται στην Ισπανία, την αποκλειστικότητα στην Ευρώπη κατέχει ο νομός Κοζάνης, όπου καλλιεργούνται 3.000 στρέμματα. Tο 90% εξάγεται σε άλλες χώρες της E.E., αλλά και στην Aμερική και στην Aυστραλία. Ο Συνεταιρισμός Κροκοπαραγωγών Κοζάνης, που έχει το αποκλειστικό δικαίωμα καλλιέργειας και διάθεσης κρόκου στην Ελλάδα, αποτελεί πρότυπο συνεταιριστικής οργάνωσης. Συνεργάζεται με επιτυχία με την εταιρεία καλλυντικών “Κορρές” στο συνεταιριστικό σχήμα εταιρείας “Προϊόντα Κρόκου Κοζάνης ΑΕΒΕ”, που φέτος λάνσαρε πέντε ροφήματα με κρόκο και σύντομα θα διαθέσει κάψουλες με κρόκο.
ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ
Οι αγρότες της Κοζάνης πρωτοπορούν και σε μιαν άλλη εναλλακτική καλλιέργεια που… μυρίζει χρήμα. Έχουν φυτεύσει πειραματικά 65 στρέμματα τριαντάφυλλα, από το οποίο βγάζουν το πολύτιμο ροδέλαιο, που πωλείται από 6.000 έως 8.000 ευρώ το κιλό, καθώς και 150 στρέμματα από την φθνότερη λεβάντα, της οποίας το έλαιο τιμάται προς 50 έως 80 ευρώ το λίτρο. Οι προοπτικές των αρωματικών φυτών είναι πολύ μεγάλες, με δεδομένο ότι με καλλιέργειες 800.000 στρεμμάτων αρωματικών φυτών, η Ευρώπη δεν καλύπτει τις ανάγκες της και προχωρά σε εισαγωγές από τρίτες χώρες - η αξία των οποίων ήταν 786 εκατ. ευρώ το 2000.
ΡΟΔΙΕΣ ΣΤΗ ΓΟΥΜΕΝΙΣΑ
Στη Γουμένισσα Κιλκίς, πρώην καπνοπαραγωγοί συνέστησαν ομάδα παραγωγών ροδιού και καλλιεργούν σε περισσότερα από 500 στρέμματα ροδιές. Μάλιστα με την έγκριση του Σχεδίου Βελτίωσης για την καλλιέργεια ροδιού, συνολικού ύψους 2,9 εκατ. ευρώ προβλέπεται η ανάπτυξη της καλλιέργειας σε 2.000 στρέμματα στην ευρύτερη περιοχή Κιλκίς - Πέλλας μέσα στην επόμενη πενταετία. Στην Πέλλα εξάλλου λειτουργεί και η ιδιωτική μονάδα Agronet που παράγει πολλαπλασιαστικό υλικό δενδρυλλίων ροδιάς.
Το ρόδι έχει ιδιαίτερη ζήτηση στις αγορές της Ασίας και της Αμερικής. Αξιοποιείται ως φρούτο, χυμός και πρώτη ύλη για την παραγωγή καλλυντικών.
ΣΠΙΡΟΥΛΙΝΑ ΝΙΓΡΙΤΑΣ
Στη Νιγρίτα Σερρών λειτουργεί η μοναδική στην Ευρώπη μονάδα παραγωγής σπιρουλίνας, ενός φυκιού που θεωρείται η πλουσιότερη πηγή ολικής οργανικής διατροφής και ως εκ τούτου ιδανική τροφή για... αστροναύτες. Ένας αγρότης και ένας επιχειρηματίας ένωσαν τις δυνάμεις τους και δημιούργησαν την εταιρεία ΑΛΓΗ ΑΕΓΕ. Τα θερμοκήπιά της σπιρουλίνας καταλαμβάνουν έκταση 20 στρεμμάτων, ενώ η παραγωγή δεν επαρκεί για εξαγωγές, αφού το 95% απορροφάται από την εγχώρια αγορά. Το υπόλοιπο 5% διοχετεύεται πιλοτικά στις αγορές της Γερμανίας, της Τσεχίας, της Βουλγαρίας και της Κύπρου.
ΧΑΡΤΙ ΑΠΟ ΚΕΝΑΦ
Το κενάφ είναι ένα φυτό που απορροφά τριπλάσια ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα από ό,τι ένα δέντρο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη για την παραγωγή χαρτιού, υφασμάτων, εξαρτημάτων επίπλων και αυτοκινήτων, μονωτικών, βιομηχανικών ελαίων, καλλυντικών, ακόμη και ροφημάτων. Καλλιεργείται συστηματικά στις ΗΠΑ, όπου οι αποδόσεις είναι μέχρι δύο τόνους αρχικού προϊόντος και ένας τόνος χαρτόμαζας/στρέμμα. Πριν από περίπου δύο χρόνια ξεκίνησε η καλλιέργειά του σε πειραματική βάση από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης, σε έκταση 20 στρεμμάτων στο αγρόκτημα Ζάννα, ενώ ανάλογες πειραματικές καλλιέργειες πραγματοποιεί και το ΕΘΙΑΓΕ.
ΣΤΕΒΙΑ ΑΝΤΙ ΚΑΠΝΟΥ
Η στέβια μπορεί να καλλιεργηθεί στα καπνοχώραφα της Βόρειας Ελλάδας, καθώς απαιτούνται οι ίδιες εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξή της, δεν απαιτεί ιδιαίτερη λίπανση ή άρδευση, δεν προσβάλλεται εύκολα από ζιζάνια ή αρρώστιες και επίσης αποδίδει ικανοποιητικά. Τα φύλλα της δεν... καπνίζονται, αντιθέτως περιέχει μια ουσία 300 φορές γλυκύτερη από τη ζάχαρη. Είναι γλυκύτερη από κάθε φυσική γλυκαντική ουσία, αλλά και από πολλές τεχνητές, όπως η ασπαρτάμη, και, επειδή δεν περιέχει υδατάνθρακες ή άλλα λιπαρά συστατικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από διαβητικούς. Πειραματικές καλλιέργειες στέβιας υπάρχουν στις Σέρρες, στην Ξάνθη, στο Κιλκίς και στα Τρίκαλα.
Ο χάρτης των εναλλακτικών καλλιεργειών στη Βόρεια Ελλάδα
Έβρος: Ηλίανθοι, σκόρδα
Ροδόπη: Φασκόμηλο
Καβάλα: Σπαράγγια, μέλι, ακτινίδια
Δράμα: Πατάτες
Σέρρες: Σπιρουλίνα, στέβια
Κιλκίς: Ρόδια, κυδώνια, ρίγανη
Πιερία: Ακτινίδια, κεράσια, αμύγδαλα, φακές, ρεβίθια
Πέλλα: Βερίκοκα μπεμπέκου
Χαλκιδική: Τρούφα
Γρεβενά: Μανιτάρια
Κοζάνη: Κρόκος, αγριοαγκινάρες, τριαντάφυλλα, λεβάντα
Φλώρινα: Φασόλια Πρεσπών, πιπεριές Φλωρίνης
Καστοριά: Ρεβίθια, φακές, μήλα
ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ "Φάκελος Γεωργία: Μαύρη χρονιά για τους αγρότες" ΤΗΣ ΜτΚ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου