Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), είναι μία νέα ζώνη θαλάσσιας δικαιοδοσίας και δικαιωμάτων των παράκτιων κρατών, με τεράστιο εύρος που περιλαμβάνει τα ύδατα, το βυθό και το υπέδαφος της περιοχής της, και αρχίζει μετά το τέλος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Ο νέος αυτός θεσμός αποτελεί τη σημαντικότερη και επαναστατικότερη καινοτομία του νέου δικαίου της θάλασσας.
Κάθε παράκτιο κράτος έχει δικαίωμα να ορίσει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) εύρους μέχρι και 200 μιλίων. Η Ελλάδα, πάνω από δυο δεκαετίες τώρα, αγνοεί εντελώς αυτή τη δυνατότητα και επιμένει να αυτοπαγιδεύετε στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, που λύνεται με ένα πολύ απλό τρόπο: Η ΑΟΖ, ως κατοχυρωμένο νομικό δικαίωμα ενός κράτους, υπερκαλύπτει το δικαίωμα εκμετάλλευσης της υφαλοκρηπίδας. Σε κάθε περίπτωση ως τώρα οι χώρες που έχουν δημιουργήσει αυτή τη ζώνη αγγίζουν τις 150.
Μετά τις τελευταίες και συνεχιζόμενες τουρκικές προκλήσεις στη περιοχή του Καστελόριζου, η υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Ντόρα Μπακογιάννη, έκανε και πάλι λόγο πρόδηλα, για την υφαλοκρηπίδα αγνοώντας (;) την έκδηλη δυναμική που θα είχε η ΑΟΖ.
Είναι παράλληλα σαφές πως η Τουρκία είναι ενοχλημένη με την δημιουργία από τη Κύπρο και την Αίγυπτο της ΑΟΖ και επιπλέον τρέμει στην ιδέα μήπως υπάρξει οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και στην Κύπρο και μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Και δικαιολογημένα νοιώθει άσχημα μιας και η ΑΟΖ πέραν όλων των άλλων περιχαράσσει και ένα χώρο έρευνας για τα πολύτιμα κοιτάσματα πετρελαίου στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με τον Θ. Καρυώτη Καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Μέρυλαντ υπάρχουν τρεις βασικές θέσεις που δεν αμφισβητεί κανείς σε σχέση με την ΑΟΖ:
1- Η ΑΟΖ αποτελεί πλέον, χωρίς καμία αμφιβολία, μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου ιδιαίτερα τώρα που η Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει τεθεί σε ισχύ.
2- Η ΑΟΖ, αντίθετα από την υφαλοκρηπίδα, δεν ανήκει στο παράκτιο κράτος ipso jure, αλλά πρέπει σαφώς να υιοθετηθεί από το παράκτιο κράτος. Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, η ΑΟΖ απλώς δεν υφίσταται. Η θαλάσσια περιοχή που δεν θα υιοθετηθεί ως ΑΟΖ, παραμένει νομικώς σαν μέρος της ανοικτής θάλασσας.
3- Κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να υιοθετήσει τη δική του ΑΟΖ. Το αν και πότε ένα παράκτιο κράτος ανακηρύξει την ΑΟΖ του εξαρτάται εντελώς από την δική του δικαιοδοσία.
Mια από τις πιο σημαντικές κινήσεις του προέδρου Παπαδόπουλου ήταν η δημιουργία κυπριακής ΑΟΖ στις θάλασσες που περικλείουν το νησί, σύμφωνα με τους κανόνες του Δίκαιου της Θάλασσας και με την έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι, βέβαια, στους πάντες γνωστό ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη νέα Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας και συνεχίζει να αρνείται την επικύρωσή της, παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει βάλει ως όρο της πλήρους ένταξης της Τουρκίας και την πλήρη συμμετοχή της στο νέο Δίκαιο της Θάλασσας. Ποιο είναι το παράδοξο της όλης ιστορίας ; Όπως αναφέρει και ο Σταύρος Λυγερός στη «Κ» (24-07-09) αν και δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Τουρκία έχει οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Έχει αποδεχθεί, δηλαδή, τον κανόνα.
Με βάση την ίδια αρχή και δεδομένου ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν αναμφισβήτητο δικαίωμα ΑΟΖ, η ύπαρξη του Καστελόριζου εξασφαλίζει την επαφή της (υπό οριοθέτηση) ελληνικής ΑΟΖ με την κυπριακή, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την τουρκική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Θ.Τ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου