Περί Έθνους, Λαού και Πατριωτισμού

Αγαπητέ Factorx,

Σε ευχαριστώ που φιλοξένησες στο σημείωμά μου της περασμένης Δευτέρας με τίτλο «Σε ιστορικό μεταίχμιο…»
Ανάμεσα στις αντιδράσεις, με έκπληξη διαπίστωσα ότι υπάρχουν άνθρωποι, που νομίζουν ότι είναι «προοδευτικοί», νομίζουν ότι είναι «δημοκράτες», αλλά δεν έχουν διαβάσει το Ελληνικό Σύνταγμα (!) - το οποίο, παρεμπιπτόντως, είναι από τα πιο προοδευτικά και δημοκρατικά στον κόσμο. Αμφισβητούν, λοιπόν, την έννοια του Έθνους, ενώ το Σύνταγμά μας είναι κατ’ εξοχήν εθνοκεντρικό - όπως άλλωστε και τα Συντάγματα των περισσότερων δημοκρατικών χωρών στον κόσμο.

Όμως δεν είναι μόνο ο «Λαός», ή η «λαϊκή θέληση», πηγή νομιμότητας μιας σύγχρονης δημοκρατίας. Είναι και το Έθνος - δηλαδή εκείνη η αίσθηση κοινότητας που μετατρέπει τον «πληθυσμό» μιας χώρας σε «λαό» ικανό να κυβερνηθεί δημοκρατικά. Τα δημοκρατικά συντάγματα δεν αντιπαραθέτουν τον «λαό» με το «έθνος». Γιατί αν το κάνουν αυτό, δεν θα καταργούν μόνο το «έθνος», αλλά και το «λαό». Αν καταργήσουν το έθνος, θα βρεθούν με πολλούς «λαούς» και πολλά «έθνη», που δεν θα θέλουν να ζήσουν μαζί.

Το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών (με το περιβόητο προοίμιο, «We the people..» - «Εμείς, ο Λαός (των ΗΠΑ)…») δεν περιείχε αρχικά την έννοια του έθνους, διότι στις αμερικανικές αποικίες δεν υπήρχε - τότε ακόμα - ένα σχηματισμένο έθνος. Η έλλειψη αυτή προκάλεσε σημαντικά προβλήματα, μέχρι που τα πράγματα οδηγήθηκαν σε εμφύλιο Πόλεμο (1861-65). Μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο, πρώτο το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας μίλησε για «αμερικανικό Έθνος», στη συνέχεια, η νομοθεσία πολλαπλώς υιοθέτησε την έννοια του «αμερικανικού Έθνους», η αρχική Κοινοπολιτεία (διαφορετικών Πολιτειών) μετατράπηκε σε Ομοσπονδία (ενιαίας εθνικής κυριαρχίας). Έτσι, η αρχική έλλειψη (του Έθνους) αποκαταστάθηκε πλήρως. Αντίστοιχα συνέβησαν (χωρίς μεσολάβηση εμφυλίου) στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.

Στα συντάγματα των πολυεθνικών κομμουνιστικών χωρών, η έννοια του έθνους υπήρχε σε πληθυντικό αριθμό (διαφορετικά έθνη) - με εξαίρεση την Κομμουνιστική Κίνα (όπου υπάρχει ρητώς) και την (μετακομμουνιστική) Βόρειο Κορέα, όπου υπάρχει καθ’ υπερβολήν, όπως και στο Κομμουνιστικό Βιετνάμ. Για να μη μιλήσουμε για σύγχρονες δημοκρατικές χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία, η Γερμανία ή η Δανία, η Ελβετία, η Σουηδία και η Ιρλανδία, που τα συντάγματά τους είναι εξόχως εθνοκεντρικά. Η έννοια έθνος υπάρχει παντού με εξαίρεση το Λουξεμβούργο, το οποίο ουδέποτε υπήρξε έθνος.
Για να έλθουμε τώρα στα δικά μας, το ελληνικό Σύνταγμα προβλέπει ότι:

* Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους… (Άρθρο 1 παρ. 3)
* Κάθε Έλληνας που μπορεί να φέρει όπλα είναι υποχρεωμένος να συντελεί στην άμυνα της Πατρίδας…( Άρθρο 4 παρ.6)
* H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική… την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης … (Άρθρο 16, παρ. 2)
* Οι Βουλευτές αντιπροσωπεύουν το Έθνος. (Άρθρο 51, παρ.2)
* Οι Βουλευτές (δίνουν όρκο δημόσια να είναι) «πιστοί στην Πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα… «. (Άρθρο 59, παρ.1) - Όχι τυχαία παρατίθενται οι λέξεις: πρώτα η Πατρίδα κι ύστερα το δημοκρατικό πολίτευμα.
* Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη Βία. (Τελευταίο) Άρθρο 120 παρ. 4)
Ο πατριωτισμός είναι λοιπόν τόσο άρρηκτα συνδεδεμένος με το πνεύμα και το γράμμα του Συντάγματός μας, ώστε στο ακροτελεύτιο άρθρο του εναποθέτει την τήρηση του ακριβώς σε αυτό το υπέρτατο χρέος: Στον πατριωτισμό.

Στην Ελλάδα - και όχι μόνο - ο πατριωτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη δημοκρατία:
-Οι Βενιζελικοί το 1916 ονόμασαν το Κίνημα τους «Εθνική Άμυνα» (εξ ού και «της Αμύνης τα παιδιά διώξανε το Βασιλιά…»).
- Οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης στη διάρκεια της Κατοχής τραγουδούσαν «εμπρός ΕΛΑΣ-ΕΛΑΣ για την Ελλάδα».
- Οι «Λαμπράκηδες», το 1965, κραύγαζαν ρυθμικά «1-1-4». Τι ήταν το 114; Το ακροτελεύτιο άρθρο του τότε Συντάγματος, που εναπέθετε - όπως και το αντίστοιχο τελευταίο άρθρο του σημερινού Συντάγματος (με αριθμό 120 πλέον) - «την τήρησή του «στον πατριωτισμό των Ελλήνων». Το πατριωτικό τους καθήκον επικαλούνταν τότε οι Λαμπράκηδες!
-Το «Πολυτεχνείο» του 1973 διακήρυσσε αγώνα για «εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία». Δηλαδή Πατρίδα και Δημοκρατία.
Μπορεί οι δικτάτορες να επικαλέστηκε το τρίπτυχο «Πατρίς-Θρησκεία- Οικογένεια», αλλά όσοι ξεσηκώθηκαν εναντίον τους δεν τους «χάρισαν» την Πατρίδα. Έκαναν αντίσταση, όχι κατά της «πατρίδας» που σφετεριζόταν η χούντα, αλλά κατά του τυραννικού καθεστώτος της. Οι μόνοι που ταύτισαν την Πατρίδα με τη χούντα είναι οι σημερινοί διώκτες του πατριωτισμού!
Μετά τους λαδέμπορους μαυραγορίτες της Κατοχής και τους λακέδες του Πιουριφόϊ τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, έχουμε τώρα τα… «καλόπαιδα» του Σόρρος. Κοινός παρανομαστής μεταξύ τους: όλοι τους μίσησαν την Ελλάδα, τη δημοκρατία και τον πατριωτισμό των Ελλήνων.

Τώρα που μέσα στην διεθνή κρίση - και εξ αιτίας της - όλοι ανακαλύπτουν ξανά το έθνος-κράτος κι όλοι επιστρέφουν σ’ αυτό, γιατί απέτυχαν τα σύμβολα της παγκοσμιοποίησης - οι διεθνείς οργανισμοί και οι διεθνείς αγορές - κάποιοι στην Ελλάδα εξακολουθούν να «πυροβολούν» τον πατριωτισμό. Κι έρχονται σε μετωπική σύγκρουση και με τη δημοκρατική παράδοση του παρελθόντος, αλλά και με τις ανάγκες του παρόντος και του μέλλοντος.
Είναι «παπαγάλοι» της - φθίνουσας - «παγκοσμιοποίησης»;
Απλώς δεν ξέρουν τι λένε
Ας το βρούνε μόνοι τους.
Πάντως, δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την αριστερή παράδοση ούτε με την προοδευτικότητα.
Ν.Ζ.

ΑΠΟ ΤΟ ANTINEWS

ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΠΑΡΑ ΝΑ ΣΥΜΦΩΝΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑ ΚΑΙ ΘΑ ΕΠΑΝΕΛΘΟΥΜΕ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΑΦΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ 3 ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ .

ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ ΠΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ :

ΜΗΝ ΦΟΒΑΣΤΕ ΝΑ ΦΩΝΑΞΕΤΕ ΟΤΙ ΕΙΣΤΕ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ , ΘΑ ΣΑΣ ΥΒΡΙΣΟΥΝ ΚΑΙ ΘΑ ΣΑΣ ΛΟΙΔΩΡΙΣΟΥΝ ΟΛΟΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΔΗΘΕΝ "ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΟΡΘΟΝ " ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΗΘΕΝ "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΤΗΤΑ" ΑΥΤΟΣΚΟΠΟ ΑΛΛΑ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ ΑΥΤΟΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΜΙΑ ΠΟΥ "ΕΦΙΑΛΤΕΣ" ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΟΛΛΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΜΑΣ ΑΛΛΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΠΑΝΤΑ ΕΠΙΒΙΩΝΕ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΝΕ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΥ ΣΤΙΣ ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΑΝΤΑ ΕΒΑΖΑΝ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΗΨΙΕΣ .

* Μια χώρα όπου ο πατριωτισμός χαλαρώνει, χάνει το συνεκτικό της ιστό. Δεν υπάρχει κοινό σημείο αναφοράς για όλους, δεν υπάρχει συναίνεση, οργιάζουν οι συντεχνίες και τα “διαπλεκόμενα”. Αμβλύνονται οι θεσμικές ισορροπίες του πολιτεύματος, και ακυρώνεται η δημοκρατία. Η εθνική συλλογικότητα είναι το κοινό πλαίσιο αναφοράς του δημοκρατικού παιγνιδιού. Όταν πάψει να υπάρχει κοινό πλαίσιο αναφοράς, τότε και το δημοκρατικό παιγνίδι εκφυλίζεται σε φατριαστικά φαινόμενα.

* Σε μια χώρα όπου χαλαρώνει ο πατριωτισμός, είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν μεταρρυθμίσεις και να αλλάξουν χρόνιες νοσηρές συμπεριφορές. Οι μεταρρυθμίσεις γίνονται εν ονόματι του δημοσίου συμφέροντος και του μέλλοντος της χώρας. Μια χώρα όπου έχει ατονήσει ο πατριωτισμός, δεν δίνει δεκάρα για το δημόσιο συμφέρον και για το συλλογικό της μέλλον. Για να αλλάξουν οι νοσηρές συμπεριφορές ενός λαού, πρέπει να πιστέψει σε κάτι ανώτερο, υπέρτερο και διαχρονικότερο από το εφήμερο και από το ατομικό
βόλεμα. Αν αυτό το ανώτερο, συλλογικότερο και διαχρονικότερο δεν είναι κάποια μορφή πατριωτισμού, τι άλλο θα μπορούσε να είναι;

Χρύσανθος Λαζαρίδης Περιοδικό Στρατηγική