Επέτειος σήμερα της πτώσης της Σμύρνης το 1922, ενώ τη 13η Σεπτεμβρίου συμπληρώνονται 87 χρόνια από την έναρξη της πυρκαγιάς που αφάνισε την κοσμοπολίτικη μητρόπολη του Αιγαίου, τελευταία πράξη της Μικρασιατικής Καταστροφής για τους Έλληνες, του Πολέμου της Σωτηρίας για τους Τούρκους.
Της φωτιάς προηγήθηκαν εκτεταμένες σφαγές Ελλήνων και Αρμενίων, τις οποίες κατηγορηματικά αρνείται η τουρκική ιστοριογραφία (η ελληνική παραλείπει τις μικρότερου μεγέθους σφαγές την ημέρα της απόβασης του ελληνικού στρατού).
Η φωτιά εξακολουθεί να σημαδεύει ανεξίτηλα το αστικό τοπίο της Σμύρνης. Καταμεσής στο κέντρο της απλώνεται το αχανές “Πολιτιστικό Πάρκο”, που αντικατέστησε την πυρίκαυστη ζώνη και φιλοξενεί την ετήσια διεθνή έκθεση. Πάνω από δεκαετία η Σμύρνη έμενε άκτιστη και ερειπωμένη ελλείψει χρημάτων. “Η μάνα μου με πήγαινε μικρό στα γκρέμια. Ξεχωρίζαμε τη θέση του σπιτιού της από τις πλάκες του πατώματος”, λέει ο 89χρονος Αρτούρ Σιρέιγ, Λεβαντίνος (φωτ.) που παραμένει στη Σμύρνη. Η μητέρα του ήταν Ελληνίδα και το πατρικό της στη γειτονιά της Αγίας Αικατερίνης έγινε στάχτη. Ο Αρτούρ και οι γηραιοί Λεβαντίνοι και Εβραίοι της Σμύρνης αποτελούν τους τελευταίους που θυμούνται “τα γκρέμια”. Όσοι θυμούνται την ίδια τη φωτιά είναι μετρημένοι στα δάκτυλα.
ΠΟΙΟΙ ΕΒΑΛΑΝ ΤΗ ΦΩΤΙΑ
Ο μέσος Έλληνας, μεγαλωμένος με τις εικόνες της φλεγόμενης πόλης ως εμβληματικές της ήττας και της καταστροφής, θα αιφνιδιασθεί πληροφορούμενος την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς από την τουρκική προφορική ιστορία. Θα ακούσει πολλούς Τούρκους να ισχυρίζονται πως τη φωτιά έβαλαν “Έλληνες και Αρμένιοι που φορούσαν στολές του τουρκικού στρατού”. Πρόκειται για προπαγάνδα που επιβιώνει ακόμη μέσω της προφορικής παράδοσης.
Στα σχολικά βιβλία της Τουρκίας σιωπή. “Στο σχολείο δεν μάθαμε τίποτε για τη φωτιά της Σμύρνης. Έγραφαν ότι πετάξαμε τους Έλληνες στη θάλασσα, χωρίς καμμία περαιτέρω διευκρίνηση”, λέει η πολιτική επιστήμων Σεβίν Τουράν. “Για πρώτη φορά έμαθα σχετικά στο πλαίσιο των μαθημάτων ιστορίας του Πανεπιστημίου Μποάζιτσι. Οι φιλελεύθεροι ιστορικοί του ήθελαν να μας διαφωτίσουν”.
“ΚΑΨΑΝΕ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΦΥΓΑΝΕ”
Στην Τουρκία το θέμα της πυρκαγιάς και της σφαγής Ελλήνων παραδοσιακά αποσιωπείται, ενίοτε χρησιμοποιείται για να αποδοθούν ευθύνες στην “άλλη πλευρά”. Στο μουσείο της πόλης της Σμύρνης αναφέρεται απλώς ότι “οι περιστάσεις μέσα από τις οποίες ξεπήδησε η φωτιά παραμένουν μυστηριώδεις”. “Κάψανε τα σπίτια τους και φύγανε” λένε πολλοί για τους Έλληνες και τους Αρμένιους.
Οι “ιστορικοί του κράτους” διατείνονται ότι οι Έλληνες έκαψαν τις περιουσίες τους, για να μην πέσουν σε τουρκικά χέρια, και ότι ο ελληνικός στρατός υποχωρώντας έκαψε την Πάνορμο, τη Μαγνησία και άλλες μικρασιατικές πόλεις (η ελληνική ευθύνη για αυτές δεν αμφισβητείται). Γιατί οι Τούρκοι να καταστρέψουν το οικονομικό κέντρο της Μικράς Ασίας; Οι Έλληνες και οι περισσότεροι ξένοι αυτόπτες μάρτυρες και ιστορικοί αποδίδουν την πυρκαγιά, που ξεκίνησε από την αρμενική συνοικία Μπασμανέ, και τις σφαγές στον στρατιωτικό διοικητή Σμύρνης Νουρετίν πασά. Ο Φαλίχ Ριφκί Ατάι, συμπολεμιστής του Ατατούρκ, αφού εξηγεί πώς οι Τούρκοι πυρπολούσαν τα χωριά και τις γειτονιές των Αρμενίων μετά την εκτόπισή τους, για να μην επιστρέψουν, υπονοεί ότι στη Σμύρνη συνέβη το ίδιο.
ΟΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ
Σημειώνοντας ότι αποτεφρώθηκαν μόνο οι ελληνικές και οι αρμενικές συνοικίες και η Φράγκικη οδός, ενώ οι τουρκικές και εβραϊκές διασώθηκαν, οι φιλελεύθεροι ιστορικοί της Τουρκίας ειρωνεύονται την επίσημη προπαγάνδα. Οι ελληνικοί πληθυσμοί, παρά την ήττα, παρέμεναν στη Μικρασία, τονίζουν. Η φωτιά θέλησε να εκβιάσει τη φυγή τους.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου